Konsultacja merytoryczna: Małgorzata Łuczyńska

Dyplomowana pielęgniarka z kilkunastoletnim stażem pracy w kraju i zagranicą.

Numer Prawa Wykonywania Zawodu: 4102384P

SPRAWDZONA TREŚĆ

Lek Escapelle to jedna – z dwóch dostępnych na polskim rynku – tabletek o działaniu awaryjnym. Stosowana po niezabezpieczonym stosunku płciowym (lub w przypadku, gdy tradycyjne metody antykoncepcyjne zawiodły) ma za zadanie uniemożliwić zapłodnienie i uchronić przed zajściem w ciążę.  Im szybciej pigułka tzw. „dzień po” zostanie przyjęta, tym wyższa jest jej skuteczność. Jak działa lek Escapelle?

Działanie tabletki Escapelle

Lek Escapelle jest jedną z metod antykoncepcji awaryjnej czyli jak sama nazwa wskazuje stosowanej w nagłych przypadkach. Tabletkę Escapellę należy przyjąć nie później niż do 3 dni (72 godziny) po niezabezpieczonym stosunku płciowym lub stosunku, podczas którego tradycyjne metody antykoncepcyjne nie sprawdziły się. Im wcześniej lek zostanie przyjęty, tym wyższa jest jego skuteczność – najlepiej jest zażyć tabletkę w ciągu pierwszych 12 godzin od stosunku płciowego.

Do sytuacji, które stwarzają ryzyko zajścia w ciążę należą:

• niezabezpieczony stosunek płciowy;
• nieprawidłowo zastosowana metoda antykoncepcyjna;
• zsunięcie się prezerwatywy lub niewłaściwe jej nałożenie;
• zmiana pozycji, pęknięcie, zniszczenie lub zbyt wczesne usunięcie kapturka lub krążka antykoncepcyjnego;
• przedwczesny wytrysk w pochwie lub na zewnętrzne narządy płciowe.

Działanie leku Escapelle działa dwubiegunowo: hamuje uwalnianie komórki jajowej przez jajniki i zapobiega zapłodnieniu już uwolnionej komórki. Tabletka Escapelle nie ma działania wczesnoporonnego, więc nie wpływa na zakończenie ciąży, gdy pacjentka już w niej jest. Warto również wiedzieć, że przyjęcie tabletki dzień po przed stosunkiem płciowym bez odpowiedniego zabezpieczenia może nie uchronić przed ciążą.

Opis i skład tabletki Escapelle

Lek Escapelle zawiera substancję czynną o nazwie lewonorgestrel. Jest to hormon syntetyczny. Pigułka Escapelle ma skuteczność na poziomie 84 % jeżeli zostanie przyjęta w ciągu pierwszych 72 godzin (3 dni) od stosunku płciowego. Pozostałe 16 % dają ryzyko zajścia w ciążę, dlatego im szybciej zażyjemy lek Escapelle, tym większe prawdopodobieństwo, że nie dojdzie do zapłodnienia – największa skuteczność leku szacowana jest na pierwszych 12 godzin.  

Tabletka leku Escapelle ma białawy kolor, jest płaska, a jej średnica wynosi 8 mm. Na jednej stronie tabletki znajduje się wytłoczony napis „G00”. Opakowanie zawiera 1 tabletkę umieszczoną w blistrze wykonanym z foli PVC/Aluminium. Całość opakowana jest w tekturowe pudełko.

Przeciwwskazania do stosowania leku Escapelle

Przeciwwskazaniem do zastosowania leku Escapelle jest:

• uczulenie na którykolwiek ze składników leku;
• brak wystąpienia pierwszego krwawienia miesiączkowego u dzieci i młodzieży;
• choroba jelita cienkiego o nazwie Leśniowskiego – Crohna;
• występowanie ciężkich zaburzeń czynności wątroby;
• występowanie w przeszłości ciąży pozamacicznej (zwiększone ryzyko ponownego wystąpienia ciąży pozamacicznej);
• występowanie w przeszłości zapalenia jajowodów (zwiększone ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej).

Ostrzeżenia

Chcąc zastosować lek Escapelle należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w sytuacji, gdy pacjentka podejrzewa, że jest w ciąży lub jest w ciąży – lek Escapelle nie ma działania wczesnoporonnego, więc nie doprowadzi do zakończenia już istniejącej ciąży, ale antykoncepcja awaryjna w takiej sytuacji może nie być odpowiednia. Do pierwszych objawów ciąży, świadczących o tych, że mogło dojść do zapłodnienia, należą opóźnienie w wystąpieniu miesiączki o ponad 5 dni, pojawienie się w terminie krwawienia miesiączkowego, ale o zmienionej intensywności, tabletka została przyjęta po zalecanym czasie 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku.

Lek Escapelle nie zabezpiecza przed zarażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową lub wirusem HIV. W celu uniknięcia zarażenia należy użyć prezerwatywy.

Niektóre leki mogą mieć wpływ na skuteczność tabletki „dzień po”, dlatego w przypadku przyjmowania leków w ciągu ostatnich 4 tygodni i obecnie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Należy również poinformować lekarza lub farmaceutę o lekach, które planuje się przyjmować. Do wyżej wspomnianej grupy leków zalicza się:

• barbiturany i inne leki przeciwpadaczkowe (m.in.: prymidon, fenytoina i karbamazepina); 
• leki na gruźlicę (m.in.: ryfampicyna, ryfabutyna);
• leki, które są stosowane w leczeniu zakażenia  wirusem HIV (rytonawir, efawirenz);
• leki przeciwgrzybicze (gryzeofulwina);
• leki ziołowe, które zawierają ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum).

Nie tylko wyżej opisana grupa leków może wpływać na skuteczność leku Escapelle, a tabletka Escapelle może także wpłynąć negatywnie na działanie leku o nazwie cyklosporyna (hamowanie działania układu odpornościowego).  

Lek Escapelle powinien być stosowany jedynie w nagłych sytuacjach. Jest to antykoncepcja awaryjna, więc nie należy jej traktować jako regularnej metody antykoncepcyjnej. Lek ten nie ma takiej samej skuteczności niż tradycyjna antykoncepcja. Zastosowanie tabletki Escapelle więcej niż 1 raz w ciągu jednego cyklu miesiączkowego może osłabić działanie leku i zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń cyklu miesiączkowego.

Leku Escapelle nie powinno się stosować w ciąży. Nie istnieją informację czy badania potwierdzające szkodliwe działanie leku na rozwijający się płód, jednak w przypadku przyjęcia leku przez pacjentkę będącą w ciąży (lub podejrzewającą ciążę) należy skontaktować się z lekarzem. Do wizyty w przychodni medycznej powinno skłonić w szczególności: pojawienie się silnego bólu brzucha po zażyciu leku Escapelle, występowanie w przeszłości ciąży pozamacicznej, zabieg chirurgiczny jajowodów wykonany w przeszłości, występowanie w przeszłości stanów zapalnych w okolicy miednicy.

Kobiety karmiące piersią nie powinny stosować leku Escapelle, ponieważ zawarta w nim substancja czynna o nazwie lewonogestrel przenika do mleka kobiety, która karmi, a w efekcie trafia do organizmu dziecka. Jeżeli istnieje konieczność zastosowania leku ważne jest, aby tabletkę przyjąć po karmieniu piersią i przez kolejnych 8 godzin zrezygnować z karmienia dziecka piersią. Pokarm należy odciągać, ale nie podawać go dziecku.

Lek Escapelle nie ma bezpośredniego wpływu na płodność, jednak może doprowadzić do pojawienia się zaburzeń w cyklu miesiączkowym. W związku z tym może zmienić się data owulacji (wystąpić wcześniej lub z opóźnieniem), a tym samym okres płodności ulegnie zmianie. W takiej sytuacji dużo trudniej jest określić dni płodne, dlatego zaleca się stosowanie regularnej antykoncepcji po przyjęciu leku.

Prawdopodobieństwo negatywnego działania leku Escapelle na prowadzenie pojazdów oraz obsługiwanie maszyn jest niskie, ale jednak lek może wywołać objawy tkj. zmęczenie, spadek koncentracji czy zawroty głowy. W takiej sytuacji odradza się prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn.

Z uwagi na zawartość laktozy w leku Escapelle (142,5 mg w 1 tabletce) osoby, u których występuje nietolerancja cukru mlecznego powinny skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem tabletki.

Stosowanie leku Escapelle

Lek Escapelle 1500 należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości co do jego stosowania należy zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty. Tabletkę powinno się przyjąć jak najszybciej. Najwyższa jej skuteczność odnotowana jest na pierwszych 12 godzin od nieodpowiednio zabezpieczonego stosunku. Tabletkę można przyjąć do 3 dni (72 godzin) od stosunku płciowego, po tym czasie może ona nie spełnić swojego zadania. Lek ten można przyjąć niezależnie od dnia cyklu miesiączkowego, z zaznaczeniem, że pacjentka nie może być w ciąży lub też podejrzewać ciąży. Tabletkę należy połknąć w całości popijając ją wodą. Stosowanie jakichkolwiek leków, które mogą mieć wpływ na działanie Escapelle wymaga konsultacji z lekarzem w celu sprawdzenia czy taka metoda antykoncepcji awaryjnej jest odpowiednia w danym przypadku. Istnieje możliwość przyjęcia 2 tabletek jednocześnie w określonych sytuacjach. Przy stosowaniu regularnej metody antykoncepcyjnej (np. stosowanie tabletek antykoncepcyjnych) należy kontynuować ich przyjmowanie w taki sam sposób jak wcześniej. Tabletka ma określone działanie tylko, gdy zostanie zastosowana w ciągu 72 godzin od stosunku. Zażycie Escapelle przed stosunkiem płciowym nie daje działania antykoncepcyjnego, a tym samym stwarza ryzyko zajścia w ciążę. W przypadku współżycia po zażyciu tabletki zaleca się stosowanie dodatkowych metod antykoncepcyjnych tkj.: prezerwatywy, kapturek naszyjkowy, a do tego warto użyć środki o działaniu plemnikobójczym. Stosowanie dodatkowych zabezpieczeń należy kontynuować aż do wystąpienia kolejnej miesiączki.

W sytuacji, gdy w ciągu 3 godzin od przyjęcia tabletki pojawią się wymioty, zaleca się zastosowanie jeszcze jednej tabletki.

Zaleca się, aby po upływie ok. 3 tygodni skorzystać z wizyty ginekologicznej, aby sprawdzić czy nie doszło do zapłodnienia, zwłaszcza jeżeli krwawienie miesiączkowe opóźnia się o więcej niż 5 dni. Przesłanką do udania się na wizytę lekarską jest również zmiana charakteru miesiączki tj. wyjątkowo skąpe lub obfite krwawienie. Przed umówieniem wizyty można również wykonać test ciążowy. Najczęściej lek Escapelle 1500 nie zmienia cyklu miesiączkowego, ale może się zdarzyć, że krwawienie wystąpi o kilka dni wcześniej lub później. Zastosowanie większej ilości tabletek niż zalecana (więcej niż 1) może wywołać skutki uboczne tkj. nudności, wymioty (ryzyko, że tabletka nie zadziała) lub też krwawienie z dróg rodnych. W takiej sytuacji należy zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty.

Leku Escapelle 1500 nie należy stosować po upływie terminu ważności. Termin ważności umieszczony jest na opakowaniu po: EXP i dotyczy on ostatniego dnia podanego na opakowaniu miesiąca.

Możliwe skutki uboczne po zastosowaniu leku Escapelle

Działania niepożądane mogą, ale nie muszą wystąpić.

Do najczęściej występujących działań niepożądanych, które mogą wystąpić częściej niż u 1 na 10 pacjentek, należą:

• nieregularne krwawienia śródcykliczne;
• dyskomfort, ból w okolicy podbrzusza;
• zmęczenie;
• nudności;
• ból głowy.
• Do nieco rzadziej zgłaszanych skutków ubocznych (rzadziej niż u 1 na 10 pacjentek) zalicza się:
• wymioty;
• zmiana charakteru krwawienia miesiączkowego;
• nieregularne plamienia/krwawienia w środku cyklu miesiączkowego;
• tkliwość, wrażliwość piersi;
• biegunka;
• zawroty głowy.

Działaniami niepożądanymi, które występują bardzo rzadko (zgłasza je nie więcej niż 1 na 10 000 pacjentek) są:

• świąd, pokrzywka;
• obrzęk w okolicy twarzy;
• wysypka;
• ból miednicy;
• bolesne miesiączkowanie.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych zaleca się kontakt z lekarzem lub farmaceutą. W celach informacyjnych i statystycznych, aby zebrać więcej wiadomości dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku, warto jest zgłosić pojawiające się działania niepożądane do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych  z siedzibą w Warszawie (Tel.: + 48 22 49 21 301 e-mail: ndl@urpl.gov.pl).

Przechowywanie leku Escapelle

Zaleca się przechowywanie leku w oryginalnym opakowaniu, w miejscu osłoniętym przed światłem i niedostępnym dla dzieci. Nie należy wyrzucać leku do kanalizacji lub tradycyjnych śmietników dla dobra środowiska. Informacje o utylizacji leków można uzyskać u farmaceuty.

Lek Escapelle 1500 produkowany jest przez węgierską firmę Gedeon Richter z siedzibą w Budapeszcie.

Źródła