Bactrim

Bactrim jest to antybiotyk dostępny jedynie na receptę. Wykazuje on działanie przeciwbakteryjne. Substancją czynną tego preparatu jest kotrimoksazol. Wskazaniami do stosowania tego leku są między innymi zakażenia układu moczowego, zapalenie ucha środkowego czy zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli.

Działanie Bactrim

Lek Bactrim zaliczany jest do antybiotyków. Przeznaczony jest do stosowania dla osób dorosłych, dzieci oraz niemowląt powyżej 6 tygodnia życia. Lek ten dostępny jest jedynie na receptę, a występuje w postaci syropu Bactrim 240 mg/5 ml lub tabletek Bactrim 480 mg. Lek wykazuje działanie przeciwbakteryjne. Jest skuteczny w przypadku drobnoustrojów wrażliwych na kotrimoksazol – substancję czynną tego preparatu. Kotrimoksazol jest połączeniem sulfametoksazolu oraz trimetoprimu.

Wskazania do stosowania leku Bactrim

Lek Bactrim wskazany jest do stosowania w przypadku:

• Zapalenie ucha środkowego – choroba ta charakteryzuje się stanem zapalnym ucha środkowego, który może być spowodowany przez różne patogeny bakteryjne. Bactrim jest stosowany w leczeniu zakażeń ucha środkowego.
• Zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli – choroba ta dotyczy układu oddechowego i jest spowodowana przez infekcję bakteryjną. Lek Bactrim może być stosowany w leczeniu zaostrzeń przewlekłego zapalenia oskrzeli.
• Zakażenia przewodu pokarmowego – lek Bactrim jest skuteczny w leczeniu zakażeń bakteryjnych przewodu pokarmowego, takich jak biegunka podróżnych czy dur brzuszny.
• Zakażenia układu moczowego – Bactrim jest często stosowany w leczeniu zakażeń dróg moczowych, takich jak zapalenie pęcherza moczowego czy zapalenie nerek.
• Wrzód miękki – jest to choroba wywołana przez bakterię Haemophilus ducreyi, która charakteryzuje się powstawaniem bolesnych owrzodzeń na narządach płciowych. Bactrim może być stosowany w leczeniu tej choroby.
• Zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii – choroba ta dotyczy głównie osób z osłabionym układem odpornościowym i może prowadzić do ciężkich powikłań. Lek Bactrim jest stosowany w leczeniu tej choroby oraz w profilaktyce u osób z ciężkimi zaburzeniami odporności.

Przeciwwskazania do stosowania leku Bactrim

Przeciwwskazaniami do stosowania leku Bactrim są:

• Nadwrażliwość na kotrimoksazol lub inne składniki leku – osoby, które wykazują nadwrażliwość lub alergię na kotrimoksazol lub jakikolwiek inny składnik leku, nie powinny go stosować.
• Wiek niemowlęcy – Bactrim jest przeciwwskazany u niemowląt poniżej 6. tygodnia życia, niezależnie od postaci leku (tabletki lub syrop).
• Wiek do 12 roku życia – u dzieci do 12. roku życia Bactrim jest przeciwwskazany w postaci tabletek.
• Ciężka niewydolność nerek – u osób z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <15 ml/min) lek Bactrim jest przeciwwskazany.
• Ciężkie uszkodzenie miąższu wątroby – w przypadku ciężkiego uszkodzenia miąższu wątroby lek Bactrim jest przeciwwskazany.
• Równoległe stosowanie dofetylidu – równoczesne stosowanie leku Bactrim i dofetylidu jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych, takich jak ciężka niewydolność krążenia i zatrzymanie akcji serca.

Środki ostrożności związane ze stosowaniem leku Bactrim

Istnieją sytuacje, w których stosowanie leku Bactrim powinno odbywać się z zachowaniem szczególnych środków ostrożności. Niekiedy konieczna jest zmiana dawkowania leku lub też przeprowadzenie badań kontrolnych.

1. Przed rozpoczęciem leczenia z zastosowaniem leku Bactrim należy zgłosić lekarzowi potwierdzenie/podejrzenie występowania:

• astmy oskrzelowej,
• ciężkiej alergii,
• zaburzeń czynności nerek,
• zaburzeń czynności wątroby,
• poważnych zaburzeń hematologicznych,
• fenyloketonurii,
• niedoboru dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej,
• porfirii,
• zaburzeń czynności tarczycy,
• innych chorób przewlekłych,

a także w przypadku:

• stosowania równolegle innych leków,
• podeszłego wieku.

2. We wszystkich powyższych przypadkach należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania leku Bactrim, z uwagi na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o dużym nasileniu. W przypadku pojawienia się wysypki lub innych ciężkich działań niepożądanych należy zaprzestać stosowanie leku.
3. Ciężkie skutki uboczne mogą być zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia i prowadzić do zgonu. Do takich działań niepożądanych zalicza się: zespół Stevensa i Johnsona, nieprawidłowości w składzie krwi, martwica toksyczna rozpływna naskórka, piorunująca martwica wątroby.
4. W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia skutków ubocznych związanych ze stosowaniem leku Bactrim należy maksymalnie skrócić czas trwania leczenia. Jeżeli istnieje konieczność długotrwałego stosowania leku należy regularnie wykonywać badanie krwi (w przypadku znacznego zmniejszenia wartości jakiegokolwiek z parametrów krwi leczenie należy przerwać). Nie zaleca się stosowania leku u osób, u których występują poważne zaburzenia hematologiczne.
5. Osoby w podeszłym wieku, z niewydolnością nerek lub z wcześniej istniejącym niedoborem kwasu foliowego są bardziej narażone na wystąpienie działań niepożądanych związanych z niedoborem kwasu foliowego. Objawy te powinny jednak szybko ustąpić po uzupełnieniu tego niedoboru. W przypadku długotrwałego stosowania leku lub w przypadku niewydolności nerek należy regularnie wykonywać badania moczu oraz czynności nerek. Ważne jest również, aby w trakcie leczenia przyjmować dużo płynów w celu wydalania odpowiedniej ilości moczu, co zapobiega powstawaniu kryształków w moczu (tzw. krystalurii).
6. W przypadku osób, u których występuje niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, przed rozpoczęciem leczenia konieczna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz dokona oceny stosunku ryzyka do korzyści wynikających z wdrożenia terapii z zastosowaniem leku Bactrim. Osoby z takim niedoborem mają wyższe ryzyko wystąpienia hemolizy. W trakcie leczenia należy podawać takim pacjentom minimalne dawki leku, a także zachować szczególne środki ostrożności. Należy regularnie wykonywać badania laboratoryjne, które potwierdzą lub wykluczą objawy hemolizy.
7. Osoby z niewydolnością nerek powinny mieć dopasowane dawkowanie, w zależności od stopnia tej niewydolności.
8. Lek Bactrim ma wpływ na metabolizm fenyloalaniny, dlatego w przypadku osób chorych na fenyloketonurię niezwykle istotne jest stosowanie odpowiedniej diety.
9. U niektórych osób może występować większa skłonność do indywidualnej nadwrażliwości na sulfonamidy.
10. Lek może zaburzać wyniki badań diagnostycznych – dotyczy to zawyżenia wyniku pomiaru stężenia kreatyniny we krwi o ok. 10%, a także zafałszowania oznaczenia stężenia metotreksatu we krwi.
11. Lek w postaci syropu dodatkowo zawiera sorbitol, osoby z nietolerancją fruktozy nie powinny stosować tego preparatu.
12. Nie istnieją dane dotyczące wpływu leku na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania maszyn/urządzeń.
13. Nie zostało jednoznacznie określone czy lek ma wpływ na zwiększenie ryzyka wystąpienia wad rozwojowych u płodu na wczesnym etapie ciąży. Lek Bactrim może zostać zapisany przez lekarza tylko i wyłącznie, gdy jest to całkowicie niezbędne i na podstawie oceny korzyści dla matki i ryzyka dla płodu.
14. Stosowanie leku w okresie laktacji wymaga oceny czy będzie to większa korzyść dla matki od potencjalnego zagrożenia dla dziecka. Substancja czynna leku przenika do mleka matki.

Dawkowanie leku Bactrim

Lek Bactrim przeznaczony jest do stosowania doustnego. Preparat najlepiej zażywać po posiłku. Dawkowanie leku ustalane jest przez lekarza w zależności od kilku czynników tkj. wiek oraz masa ciała pacjenta, przyczyna zastosowania leku, indywidualny stan pacjenta czy inne schorzenia, które równolegle występują u pacjenta.

Dawkowanie u niemowląt oraz dzieci do 12. roku życia:

W tej grupie wiekowej zaleca się stosowanie leku Bactrim w postaci syropu. Najczęściej stosowana dawka to 36 mg kotrimoksazolu na każdy kilogram masy ciała na dobę podawana w 2 dawkach podzielonych co 12 godzin, dokładniej dawkowanie wygląda jak poniżej:

• niemowlęta od 6 tygodnia do 5 miesiąca życia – 2,5 ml syropu podawane co 12 godzin,
• niemowlęta oraz dzieci od 6 miesiąca do 5 roku życia – 5 ml syropu podawane co 12 godzin,
• dzieci od 6 do 12 roku życia – 10 ml syropu podawane co 12 godzin.

W przypadku zapalenia płuc wywołanego grzybem Pneumocystis jirovecii maksymalną dawką leku jest 120 mg/kg mc na dobę (stosowane co 6 godzin w równych dawkach podzielonych). Leczenie powinno trwać 14 dni.

W przypadku profilaktyki zapalenia płuc wywołanego grzybem Pneumocystis jirovecii  podaje się 900 mg/m² pc. kotrimoksazolu na dobę podzielone na 2 dawki stosowane co 12 godzin. Lek w takim celu należy stosować przez kolejne 3 dni w tygodniu. Maksymalna dawka dobowa leku Bactrim odpodpowiada 1920 mg kotrimoksazolu (1600 mg sulfametoksazolu i 320 mg trimetoprimu).

Dawkowanie u dzieci powyżej 12. roku życia oraz u osób dorosłych:

W tej grupie wiekowej zaleca się stosowanie leku Bactrim w postaci tabletek (można zastąpić syropem jeśli pacjent nie ma możliwości połknięcia tabletki). Dawkowanie oraz czas trwania kuracji zależne są od rodzaju choroby występującej u pacjenta.

• Zazwyczaj zalecana dawka leku to 960 mg substancji czynnej stosowane co 12 godzin.
• W przypadku ciężkich zakażeń zaleca się stosowanie 1440 mg leku co 12 godzin. W celu zwalczania ostrych zakażeń lek Bactrim należy stosować przez okres minimum 5 dni aż do momentu, gdy objawy zakażenia nie będą występowały minimum przez 2 dni.
• W przypadku wrzodu miękkiego zaleca się stosowanie dawki 960 mg co 12 godzin. Po 7 dniach kuracji należy sprawdzić czy leczenie daje efekty – czy objawy złagodniały, w przeciwnym wypadku może to oznaczać oporność na lek szczepów, które wywołały chorobę. Konieczne może być wydłużenie leczenia o kolejne 7 dni, decyzję tę podejmuje lekarz.
• W przypadku zapalenia płuc wywołanego grzybem Pneumocystis jirovecii maksymalną dawką leku jest 120 mg/kg mc na dobę (stosowane co 6 godzin w równych dawkach podzielonych). Leczenie powinno trwać 14 dni.
• W przypadku profilaktyki zapalenia płuc wywołanego grzybem Pneumocystis jirovecii stosuje się od 480 do 960 mg raz na dobę.
• W przypadku niepowikłanego, ostrego zapalenia dróg moczowych zaleca się zastosowanie pojedynczej dawki jednorazowej leku Bactrim w wysokości 1920-2880 mg. Lek najlepiej zastosować przed snem.
• W przypadku długiego czasu terapii (powyżej 14 dni) należy stosować co najmniej 480 mg leku co 12 godzin.

W przypadku osób starszych nie ma konieczności modyfikacji dawki.

Dawkowanie należy zmodyfikować u osób z niewydolnością nerek z klirensem kreatyninym CCr w przedziale 15-30 ml/min – zaleca się dawkowanie będące połową standardowej ilości leku, CCr poniżej 15 ml/min – w tym przypadku lek Bactrim jest przeciwwskazany.

W przypadku hemodializy pacjentom należy podawać początkowo kotrimoksazol w normalnej dawce nasycającej, po zakończeniu każdej hemodializy należy dodatkowo zastosować połowę dawki. W przypadku osób dializowanych otrzewnowo leku nie należy stosować.

Przedawkowanie leku

W przypadku przedawkowania leku (przyjęcia zbyt dużej dawki) należy skonsultować się z lekarzem. Objawami przedawkowania mogą być: bóle oraz zawroty głowy, nudności, biegunka, wymioty, zaburzenia wzrokowe/umysłowe, a także – w ciężkich przypadkach – bezmocz, krwiomocz lub krystaluria.

W przypadku stosowania zbyt dużych ilości leku przez dłuższy okres czasu może wystąpić tzw. przedawkowanie przewlekłe, które może prowadzić do zahamowania czynności szpiku (trombocytopenia, leukopenia), a także odchyleń w wynikach badań krwi, które wywołane są niedoborem kwasu foliowego.

Z czym nie łączyć leku Bactrim

Amantadyna i Bactrim – Zwiększone ryzyko wystąpienia zdarzeń neurologicznych, takich jak delirium i mioklonie, u pacjentów przyjmujących Bactrim w połączeniu z amantadyną, stosowaną w chorobie Parkinsona i jako lek przeciwwirusowy.

Cyklosporyna i Bactrim – Możliwe przemijające pogorszenie czynności nerek u pacjentów leczonych Bactrimem i cyklosporyną, szczególnie po przeszczepie nerek.

Dapson i Bactrim – Wymagana kontrola pacjentów pod kątem methemoglobinemii przy równoczesnym stosowaniu tych leków.

Digoksyna i Bactrim – Konieczność monitorowania stężenia digoksyny, zwłaszcza u osób starszych.

Dofetylid i Bactrim – Możliwość interakcji z tym lekiem przeciwarytmicznym.

Leki przeciwcukrzycowe i Bactrim – Pacjenci powinni częściej kontrolować poziom glukozy we krwi. Możliwa konieczność dostosowania dawek.

Fenytoina i Bactrim – Wymagane monitorowanie pacjentów pod kątem toksycznych efektów fenytoiny.

Klozapina i Bactrim – Potencjalna interakcja z tym lekiem stosowanym w leczeniu zaburzeń psychicznych.

Kumaryny i Bactrim – Należy kontrolować krzepnięcie krwi u pacjentów przyjmujących antykoagulanty, takie jak warfaryna.

Lamiwudyna i Bactrim – Potencjalne interakcje z tym lekiem przeciwwirusowym.

Leki moczopędne i Bactrim – U osób starszych przyjmujących diuretyki należy regularnie kontrolować liczbę płytek krwi.

Leki zwiększające poziom potasu i Bactrim – Możliwe interakcje z lekami takimi jak inhibitory konwertazy angiotensyny czy blokery receptora angiotensyny.

Memantyna i Bactrim – Zwiększone ryzyko zdarzeń neurologicznych, takich jak delirium i mioklonie.

Metotreksat i Bactrim – Zwiększone ryzyko toksyczności metotreksatu, potencjalna pancytopenia.

Pirymetamina i Bactrim – Ryzyko niedokrwistości megaloblastycznej przy stosowaniu pirymetaminy w profilaktyce malarii i równoczesnym przyjmowaniu Bactrimu.

Pochodne sulfonylomocznika i Bactrim – Konieczność regularnej kontroli poziomu cukru we krwi.

Repaglinid, rozyglitazon, pioglitazon i Bactrim – Potrzeba regularnego monitorowania poziomu glukozy we krwi.

Czytaj więcej: Z czym nie łączyć leku Bactrim

Skutki uboczne leku Bactrim

Często występujące działania niepożądane (rzadziej niż u 1 na 10 pacjentów, ale częściej niż u 1 na 100 pacjentów):

• Reakcje skórne, takie jak wykwity polekowe, złuszczające zapalenie skóry, wysypka, wysypka grudkowo-plamista, wysypka o drobnym stopniu nasilenia, rumień i świąd;
• Mdłości i wymioty;
• Podwyższenie aktywności enzymów (aminotransferaz);
• Zwiększone stężenie azotu mocznikowego krwi i kreatyniny w surowicy.

Mniej częste działania niepożądane (nie częściej niż u 1 na 100 osób):

• Biegunka i rzekomobłoniaste zapalenie jelit;
• Podwyższone stężenie bilirubiny (barwnik żółciowy) i zapalenie wątroby;
• Zakażenia grzybicze, np. kandydoza;
• Drgawki;
• Zaburzenie czynności nerek.

Bardzo rzadkie działania niepożądane (rzadziej niż u 1 na 10 000 pacjentów):

• Zaburzenia krwi i układu chłonnego, takie jak zmniejszenie liczby białych krwinek (leukopenia, granulocytopenia) i płytek krwi (trombocytopenia), niedokrwistość (zmniejszenie ilości czerwonych krwinek), zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i zapalenie języka;
• Ból żył i zapalenie żył;
• Zastój żółci (cholestaza);
• Hipoglikemia (zmniejszenie stężenia cukru we krwi);
• Zaburzenia układu nerwowego, takie jak neuropatia, omamy i halucynacje;
• Krystaluria (obecność kryształów w moczu);
• Rumień wielopostaciowy (wysypki na skórze o różnym stopniu nasilenia);
• Nadwrażliwość na światło;
• Potencjalnie zagrażające życiu wysypki skórne (zespół Stevensa-Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka – choroba Lyella);
• Przypadki rozpadu tkanki mięśniowej (rabdomiolizy);
• Zaburzenia neurologiczne, takie jak ataksja, zapalenie opon mózgowych i omamy;
• Śródmiąższowe zapalenie nerek, zwiększone wydzielanie moczu;
• Nacieki płucne obserwowane w związku z eozynofilowym lub alergicznym zapaleniem pęcherzyków płucnych;

Innymi działaniami niepożądanymi, które występują rzadko lub bardzo rzadko (rzadziej niż u 1 na 10 000 pacjentów), są między innymi:

• Obrzęk naczynioruchowy, którego objawy obejmują opuchnięcie twarzy, szyi i krtani, prowadząc do duszenia się i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
• Wysypki skórne o różnym nasileniu, w tym rumień wielopostaciowy, wysypka polekowa, plamica i choroba Schönleina-Henocha, które mogą być groźne dla życia.
• Neuropatia, czyli zaburzenia czucia i drętwienie kończyn.
• Zaburzenia krwiotworzenia, takie jak leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, niedokrwistość megaloblastyczna, hemolityczna lub autoimmunologiczna, lub aplazja szpiku.
• Zaburzenia neurologiczne, takie jak omamy, halucynacje, drgawki, bezład, zapalenie opon mózgowych i neuropatia obwodowa.
• Zaburzenia funkcji nerek, w tym śródmiąższowe zapalenie nerek i zwiększone wydalanie moczu.
• Zaburzenia funkcji wątroby, w tym zapalenie wątroby, cholestaza i martwica wątroby.
• Zaburzenia układu oddechowego, takie jak eozynofilowe lub alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, co może prowadzić do skrócenia oddechu i kaszlu.
• Zaburzenia krążenia, takie jak zapalenie naczyń siatkówki, zapalenie naczyń mózgowych, zapalenie naczyń płucnych, zespół zanikania przewodów żółciowych, zaburzenia krążenia mózgowego i zaburzenia krążenia obwodowego.

Wszystkie te objawy należy zgłaszać lekarzowi, który oceni, czy kontynuować stosowanie leku Bactrim lub zmienić dawkowanie lub terapię na inną. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych wymagających natychmiastowej interwencji medycznej należy skontaktować się z lekarzem lub udać się na oddział ratunkowy.

Czytaj więcej: Skutki uboczne leku Bactrim

Zadaj pytanie lekarzowi

Zadaj pytanie do lekarza anonimowo i bezpłatnie.

Pytanie do lekarza

Pseudonim *

Email *

Wyślij

O leku

Źródła

Zamienniki dla leku Bactrim

Ostatnia aktualizacja: 3 kwietnia 2024