Nystatyna

Nystatyna jest to lek, który stosowany jest na infekcje grzybicze. Ten antybiotyk polienowy, oprócz właściwości przeciwgrzybiczych, wykazuje również działanie grzybostatyczne oraz grzybobójcze. Preparat ten jest dostępny w postaci tabletek, zawiesiny lub globulek dopochwowych.

Działanie Nystatyna

Lek Nystatyna zaliczany jest do antybiotyków polienowych. Wykazuje on właściwości przeciwgrzybicze, grzybobójcze oraz grzybostatyczne. Nystatyna przedostaje się do błony komórkowej grzyba, a tam wiąże się z ergosterolem. W efekcie dochodzi do przerwania ciągłości błony, zahamowania procesów metabolicznych i w końcu do obumarcia komórki. Najczęściej efekty działania nystatyny są zauważalne po 24-72 godzinach od zastosowania leku.

Nystatyna stosowana jest w celu leczenia infekcji, które wywołane są przez drożdżaki (np. Candida albicans), grzyby dymorficzne (np. Histoplasma capsulatum) oraz pleśniaki (np. Penicillium).

Nystatyna dostępna jest w różnych postaciach:

• jako tabletki,
• jako granulat do sporządzania zawiesiny – nystatynę w takiej postaci najczęściej stosuje się na afty oraz pleśniawki. W celu przygotowania zawiesiny należy dolać do granulatu – znajdującego się w plastikowym opakowaniu – ok. 24 ml chłodnej, przygotowanej wody. Taką zawiesinę można przechowywać przez kolejnych 7 dni, ale przed każdym użyciem należy pamiętać o dokładnym wstrząśnięciu buteleczki. Zanim połknie się zawiesinę należy ją trzymać w ustach jak najdłużej się da – dzięki temu jej działanie będzie skuteczniejsze oraz przyspieszone. Nystatynę w formie zawiesiny można stosować miejscowo aplikując ją przy użyciu niewielkiego pędzelka (np. w przypadku dziecka),
• jako globulki (tabletki) dopochwowe – nystatynę w takiej postaci stosuje się w celu leczenia infekcji intymnych (np. grzybicy pochwy), zaleca się stosowanie globulek 1-2 razy dziennie przez okres ok. 2 tygodni. Na skuteczność leku wpływ ma regularność stosowania oraz stałe pory aplikacji leku.

Wskazania do stosowania leku Nystatyna

Nystatyna to antybiotyk o działaniu przeciwgrzybiczym, który jest często stosowany w leczeniu zakażeń grzybiczych wywołanych przez drożdżaki z rodzaju Candida. Poniżej znajduje się lista wskazań do stosowania nystatyny:

Kandydoza jamy ustnej:

• Stomatitis candidiasis – zakażenie błony śluzowej jamy ustnej przez grzyby Candida.
• Perlèche (kącikowe zapalenie warg) – zakażenie kącików ust, często wywołane przez grzyby Candida.
• Język czarno-niebieski – rzadka forma kandydozy, która objawia się czarnymi lub ciemnofioletowymi zmianami na języku.

Kandydoza przewodu pokarmowego:

• Kandydoza przełyku – zakażenie przełyku przez grzyby Candida.
• Kandydoza żołądka i jelit – zakażenie błony śluzowej żołądka i jelit przez grzyby Candida.

Kandydoza skóry:

• Intertrygo – zakażenie grzybicze w fałdach skóry, często wywołane przez grzyby Candida.
• Zakażenie skóry dłoni i stóp – zakażenie grzybicze dłoni, stóp lub paznokci spowodowane przez Candida.
• Kandydoza przewlekła błon śluzowych – przewlekłe zakażenie błon śluzowych przez grzyby Candida.

Kandydoza układu moczowo-płciowego:

• Vulvowaginalna kandydoza – zakażenie grzybicze pochwy i sromu spowodowane przez Candida.
• Balanitis candidiasis – zakażenie grzybicze żołędzi prącia, najczęściej wywołane przez Candida.
• Kandydoza układu moczowego – zakażenie grzybicze dróg moczowych spowodowane przez Candida.

Kandydoza układu oddechowego:

• Kandydoza oskrzeli – zakażenie grzybicze oskrzeli spowodowane przez Candida.
• Kandydoza płuc – zakażenie grzybicze płuc wywołane przez Candida.

Inwazyjna kandydoza (kontynuacja):

• Kandydemia – obecność grzybów Candida we krwi, która może prowadzić do rozsianego zakażenia grzybicznego.
• Kandydoza narządów wewnętrznych – zakażenie grzybicze narządów wewnętrznych, takich jak wątroba, śledziona, nerki, serce czy mózg, wywołane przez Candida.
• Kandydoza opon mózgowych – zakażenie grzybicze opon mózgowych, które może prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Profilaktyka zakażeń grzybiczych:

• U pacjentów z obniżoną odpornością, np. po przeszczepie narządów, chemioterapii, radioterapii czy zakażeniu HIV.
• U pacjentów, którzy długotrwale stosują antybiotyki o szerokim spektrum działania, co może prowadzić do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej w organizmie i zwiększenia ryzyka zakażeń grzybiczych.

Profilaktyka zakażeń grzybiczych (kontynuacja):

• U noworodków z niską masą urodzeniową lub przedwcześnie urodzonych, którzy są bardziej narażeni na zakażenia grzybicze.
• U pacjentów z neutropenią (niedoborem komórek odpowiedzialnych za odporność organizmu) spowodowaną leczeniem bądź chorobami układu krwiotwórczego, co zwiększa ryzyko zakażeń grzybiczych.

Leczenie i profilaktyka kandydozy u pacjentów z protezami zębowymi:

• Leczenie i zapobieganie zakażeniom grzybiczym jamy ustnej związanym z noszeniem protez zębowych.
• Zapobieganie powstawaniu biofilmu grzybicznego na powierzchni protez zębowych.

Warto zaznaczyć, że nystatyna jest przede wszystkim skuteczna przeciwko grzybom z rodzaju Candida.

Przeciwwskazania do stosowania leku Nystatyna

Przeciwwskazania do stosowania leku nystatyna obejmują różne sytuacje, w których lek ten nie powinien być stosowany lub należy zachować szczególną ostrożność. Oto lista niektórych przeciwwskazań:

Nadwrażliwość na nystatynę:

• Pacjenci z uczuleniem na nystatynę lub inne składniki zawarte w preparacie.
• Pacjenci z uczuleniem na inne leki z grupy polienowych antybiotyków przeciwgrzybiczych, takie jak amfoterycyna B.

Ciężka niewydolność wątroby:

• Nystatyna może być przeciwwskazana u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu.

Niewydolność nerek:

• Uważnie należy stosować nystatynę u pacjentów z istniejącą niewydolnością nerek, szczególnie gdy podawana jest drogą dożylną.

Ciąża i karmienie piersią:

• Stosowanie nystatyny w ciąży powinno być ograniczone do przypadków, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Leczenie powinno być prowadzone pod ścisłym nadzorem lekarza.
• Nie ma wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania nystatyny u kobiet karmiących piersią. W przypadku konieczności leczenia, należy skonsultować się z lekarzem przed podjęciem decyzji o kontynuacji karmienia piersią.

Dzieci:

• Stosowanie nystatyny u niemowląt i dzieci może być konieczne tylko w przypadku wyraźnych wskazań, pod ścisłym nadzorem lekarza.

Współistniejące schorzenia i interakcje z innymi lekami:

• Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu nystatyny z innymi lekami, które mogą wpływać na jej działanie lub wydzielanie z organizmu. Zawsze warto poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, aby uniknąć potencjalnych interakcji.

Nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych:

• Stosowanie nystatyny może wpłynąć na wyniki niektórych badań laboratoryjnych. Pacjent powinien poinformować personel medyczny o przyjmowaniu leku, aby uzyskać prawidłowe wyniki badań.

Stosowanie nystatyny z alkoholem:

• Alkohol może wpływać na skuteczność leczenia nystatyną, dlatego zaleca się unikanie spożywania alkoholu podczas terapii.

Warto zaznaczyć, że przed zastosowaniem nystatyny, pacjent powinien omówić ze swoim lekarzem wszystkie istniejące schorzenia, współistniejące leczenia oraz inne czynniki, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo i skuteczność leczenia.

Dawkowanie leku Nystatyna

Dawkę, częstotliwość stosowania oraz czas trwania kuracji z zastosowaniem leku Nystatyna ustala lekarz. Zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce leku najczęściej dawkowanie wygląda następująco:

• w przypadku leczenia pleśniawek, aft oraz grzybicy jamy ustnej zalecana dawka zawiesiny – dla osób dorosłych, dzieci oraz niemowląt – wynosi 100 000 j.m. 4 razy na dobę. W przypadku dzieci lekarz może zalecić aplikowanie nystatyny w jamie ustnej przy użyciu pędzelka – 2-3 razy na dobę;
• w przypadku grzybicy przewodu pokarmowego u osób dorosłych zaleca się stosowanie 1 mln j.m. co 6 godzin czyli 4 razy na dobę (dotyczy zarówno tabletek jak i zawiesiny), w przypadku dzieci oraz niemowląt zalecana dawka to 2 mln j.m. na dobę podawanych w dawkach podzielonych (dot. zawiesiny);
• w przypadku profilaktyki grzybicy u osób dorosłych zalecana dawka wynosi 500 000 j.m. stosowanych co 8-12 godzin czyli od 2 do 3 razy na dobę (dot. tabletek lub zawiesiny).

Środki ostrożności związane ze stosowaniem leku Nystatyna

Istnieją sytuacje, w których stosowanie Nystatyny powinno się odbywać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności. Do takich sytuacji zalicza się:

• niewydolność nerek,
• ciążą,
• okres karmienia piersią.

Nystatyny nie należy stosować w celu leczenia grzybic układowych. Lek ten nie ma wpływu na sprawność psychomotoryczną, więc tym samym nie upośledza zdolności do prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn/urządzeń.

Skutki uboczne leku Nystatyna

Stosowanie leku Nystatyna, podobnie jak w przypadku innych preparatów o zbliżonym działaniu, związane jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Do takich skutków ubocznych zalicza się:

Występujące rzadko lub bardzo rzadko:

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe:

• Biegunka – może wystąpić u pacjentów przyjmujących nystatynę, szczególnie u osób z nadwrażliwością na lek.
• Nudności – uczucie mdłości, które może wystąpić podczas stosowania nystatyny.
• Wymioty – mogą wystąpić u niektórych pacjentów przyjmujących nystatynę, zwłaszcza w przypadku przedawkowania lub nadwrażliwości na lek.

Zaburzenia pracy układu immunologicznego:

• Reakcje alergiczne, takie jak wysypka i pokrzywka – objawy te mogą wystąpić u pacjentów uczulonych na nystatynę lub składniki preparatu.
• Zespół Stevensa-Johnsona

Czytaj więcej: Skutki uboczne leku Nystatyna

Zadaj pytanie lekarzowi

Zadaj pytanie do lekarza anonimowo i bezpłatnie.

Pytanie do lekarza

Pseudonim *

Email *

Wyślij

O leku

Źródła

Ostatnia aktualizacja: 27 sierpnia 2023