Tabletka dzień po to jedna z metod antykoncepcji awaryjnej jest ratunkiem po niezabezpieczonym stosunku przed niechcianą ciążą. Jej głównym zadaniem jest zapobieganie zapłodnieniu, najczęściej w sytuacji, gdy inne metody antykoncepcyjne nie sprawdziły się. Na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletki „dzień po” Ellaone i Escapelle.

Jak działa Tabletka Dzień Po i jak dostać na nią receptę?

Tabletka Po stosowana jest po odbyciu niezabezpieczonego stosunku seksualnego, w momencie gdy inne metody antykoncepcyjne zawiodły lub nie zostały zastosowane. Tabletkę zażywa się, aby zapobiec zapłodnieniu. Najbardziej istotny dla skuteczności tabletki dzień po jest czas, który upłynął od momentu stosunku do zażycia tabletki.

Największa skuteczność odnotowana jest w pierwszej dobie po stosunku, co oznacza, że najlepiej jest przyjąć tabletkę w ciągu 24 godzin. W następnych dniach czy godzinach skuteczność takiej antykoncepcji jest niższa, ale nie oznacza to, że taka tabletka w ogóle nie działa po upływie 24 godzin. Skuteczność tej metody antykoncepcji wyliczana jest na podstawie ilości unikniętych zapłodnień. Warto wiedzieć, że w Polsce dostępne tabletki dzień po są tylko i wyłącznie na receptę.

Jak działa Tabletka Po?

Zastosowanie tabletki nie usuwa już istniejącej ciąży. Jej działanie polega na zahamowaniu lub opóźnieniu owulacji, w efekcie czego zapobiega zapłodnieniu. Pigułki zawierają substancję czynną octan uliprystalu lub lewonorgestrelu, która ma wpływ na progesteron.

Rodzaje tabletek dzień po

Na polskim rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek dzień po ellaOne (do 5 dni) i Escapelle (do 3 dni). Mechanizm działania obu leków opóźnia owulację lub ją hamuje.

• lewonorgestrel (np. Escapelle) – syntetyczny progestagen drugiej generacji, jego działanie polega na zatrzymaniu uwalniania komórki jajowej przez jajniki, blokuje zapłodnienie uwolnionej komórki poprzez zapobieganie zagnieżdżeniu się zarodka w błonie śluzowej macicy. Levonorgestrel, który zapobiega owulacji i hamuje on uwalnianie komórki jajowej dodatkowo utrudnia plemnikom przemieszczanie się. Utrudnienie przemieszczanie się plemnikom jest wynikiem tego, że skład śluzu szyjkowego został zmnieniony przez działanie leku, dlatego śluz się bardziej lepki co znacząco uniemożliwia plemnikom poruszanie się.
• octan uliprystalu (np. EllaOne) – opóźnia lub hamuje owulację. Octan wpływa na aktywność progesteronu, który jest niezbędny do wystąpienia owulacji. Pozwala to na opóźnienie uwolnienia komórki jajowej z pęcherzyka jajnikowego. Bez uwolnionej komórki jajowej nie jest możliwe zapłodnienie, a co za tym idzie zajście w ciążę.Skuteczność leku – jeżeli zostanie on przyjęty zgodnie z zaleceniami – szacuje się na 98 %. W przypadku, gdy już doszło do zapłodnienia i kobieta jest w ciąży lek nie spowoduje przerwania ciąży.Tabletkę należy zażyć na czczo, a przechowywać w oryginalnym opakowaniu i w miejscu chronionym od światła.

Tabletka dzień po – do kiedy można wziąć?

Największa skuteczność antykoncepcji awaryjnej odnotowana jest do 72 godzin po stosunku, ale można ją stosować do 120 godzin od stosunku. Istotny przy zastosowaniu takiej antykoncepcji awaryjnej jest czas – im szybciej przyjmiemy tabletkę, tym wyższa jej skuteczność. W przypadku zażycia tabletki do 24 godzin od stosunku jej skuteczność wynosi 98-99 %.

Recepta na Tabletkę Dzień Po

Antykoncepcja awaryjna w Polsce dostępna jest tylko na receptę. Jest to duże utrudnienie dla pacjentek szczególnie, że w przypadku skuteczność tabletki dzień po ważne jest jak najszybsze zażycie leku. Ze względu na tzw. klauzula sumienia, która pozwala lekarzowi na odmowę wystawienia recepty na tabletkę dzień po. W takim przypadku pacjentce przysługuje prawo wyciągnięcia późniejszych roszczeń wobec lekarza, dlatego powinna wymagać od lekarza wpisania odmowy do dokumentacji medycznej.

Warto poprosić swojego ginekologa podczas rutynowej wizyty o wypisanie recepty na tabletkę dzień po. Trzeba jedna pamiętać, że receptę na tabletkę dzień po jest ważna 30 dni.

Tabletka dzień po jest dostępna praktycznie w każdej aptece w większym mieście.

Jak uzyskać receptę na Tabletkę dzień po?

Aby otrzymać receptę na tabletkę dzień po, konieczne jest okazanie recepty w aptece. W Polsce antykoncepcja awaryjna jest dostępna wyłącznie na receptę.

Receptę na tabletkę dzień po można uzyskać podczas szybkiej konsultacji przez Internet lub podczas osobistej wizyty u lekarza. Można wykupić konsultację online podczas, które można otrzymać e-receptę. Konsultacja polega na wypełnieniu formularza medycznego i odpowiedzeniu na kilka pytań dot. stanu zdrowia. Jeśli na podstawie formularz medycznego lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań, wtedy w ramach konsultacji przepisze receptę na odpowiednią tabletkę po. Recepty w takich konsultacjach są wysyłane ekspresowo w formie elektronicznej SMSem i emailem. Receptę na tabletkę dzień po możne wystawić lekarz dowolnej specjalności, nie tylko ginekolog.

Bardzo często zdarza się, że wybrany lekarz po prostu nie ma czasu na przyjęcie pacjentki lub sama pacjentka nie ma możliwości osobistego stawienia się w gabinecie lekarskim.

Po okresie pandemii liczba przychodni online zwiększyła się, co znacząco ułatwia możliwość uzyskania szybkiej e-recepty.

Należy pamiętać, że w przypadku, gdy:

• Pacjentka jest poniżej 16 roku życia – Do przepisania jakiejkolwiek rodzaju antykoncepcji niezbędna jest zgoda opiekuna prawnego.
• Pacjentka ma ukończone 16 lat, ale nie jest pełnoletnia – Wymagana jest zgoda pacjentki i dodatkowo pacjentka musi posiadać zgodę opiekuna prawnego.
• Pacjentka ma ukończone 18 lat – Pacjentka może samodzielnie uzyskać receptę na antykoncepcję awaryjną. 

Czy są Tabletki Dzień Po bez recepty?

Antykoncepcja awaryjna (Tabletka Dzień Po), tabletka Ellaone i Escapelle w polskich aptekach są dostępne tylko na receptę. W celu jej uzyskania konieczna jest wizyta u lekarza.

Lek ellaOne do roku 2017 był dostępny bez recepty w całej Unii Europejskiej. Obecnie tabletki dzień po są dostępne bez recepty w całe UE oprócz Polski i Węgier. Tabletka Dzień Po nie jest refundowanym lekiem przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Tabletka dzień po skuteczność

Największą skuteczność tabletek dzień po ma w przeciągu 24 godzin, nawet 99%. Po tym czasie ich skuteczność spada. Poniżej skuteczność po zastosowaniu tabletki dzień:

• EllaOne – od 24 do 120 godzin od stosunku . Średnia jego skuteczność to około od 62 do 85%;
• Escapelle – od 24 do 72 godzin od stosunku. Średnia skuteczność około 74%.

Antykoncepcja awaryjna uniemożliwia zapłodnienie z największą skutecznością w przeciągu pierwszych godzin po stosunku, dlatego należy zażyć tabletkę jak najszybciej, aby uniknąć niechcianej ciąży.

Trzeba pamiętać, że skuteczność antykoncepcji awaryjnej jest też zależna od innych czynników są to m. in.:

• okres czasu po jakim zażyto antykoncepcję awaryjną
• wiek pacjentki,
• płodność partnera i jego wiek,
• faza cyklu kobiety,
• liczba stosunków bez zabezpieczenia.

Co może osłabić skuteczność tabletki dzień po?

Wymioty – Jeśli do 3 godzin po przyjęciu tabletki dzień po wystąpią wymioty, lek może nie być skuteczny. W takim przypadku konieczna jest jak najszybsza konsultacja lekarska i ponownie przyjęcie tabletki.

Leki wpływające na pracę enzymów wątrobowych – Niektóre leki, które wpływają na pracę enzymów wątrobowych mogą negatywnie wpłynąć na skuteczność działania tabletki, dlatego podczas konsultacji lekarskiej należy poinformować lekarza o wszystkich stosowanych lekach.

Napar z dziurawca – Dziurawiec może osłabić działanie tabletki. W takim przypadku owulacja może nie być zahamowana co zwiększa ryzyko ciąży.

Wysokie BMI (Wskaźnik Masy Ciała) – Wysoka masa ciała może obniżać skuteczność leku. Przeprowadzone badania wskazują spadek skuteczności antykoncepcji awaryjnej wraz ze wzrostem masy ciała. Wzrost wagi był mocno skorelowany z ryzykiem ciąży.

Induktory CYP3A4 – Tabletka dzień po nie powinna być stosowana z induktorami CYP3A4 ze względu na ryzyko interakcji. Dotyczy to m. in. takich induktorów jak prymidon, Hypericum perforatum, ryfabutyna, ryfampicyna, okskarbazepina, fenytoina, karbamazepina, rytonawir, efawirenz, okskarbazepina, newirapina.

Tabletka dzień po do kiedy można wziąć?

Tabletkę EllaOne można zażyć do 5 dni po niezabezpieczonym stosunku, w przypadku skuteczność tabletki Escapelle są to 3 dni.

Ile kosztuje tabletka dzień po?

Cena Tabletki Dzień Po to koszt od 35 zł do 150 zł. Koszt tabletki dzień po zależy od jej rodzaju. Są dwa rodzaje:

• Escapelle (do 3 dni) – Cena Escapelle w aptekach to 35 zł – 60 zł.
• Ellaone (do 5 dni) – Cena ellaOne w aptekach to 63 zł – 150 zł.

Ellaone czy Escapelle – Która tabletka po jest najlepsza?

EllaOne i Escapelle hamują owulację po niezabezpieczonym stosunku. EllaOne posiada wyższą skuteczność i dłuższy okres w którą możliwe jest przyjęcie tabletki, czyli 5 dni.

Kiedy tabletka dzień po nie zadziała?

Tabletka dzień po może nie zadziałać, jeśli doszło do owulacji przed zażyciem leku.

Po jakim czasie działa tabletka dzień po?

Według badań maksymalne stężenie substancji czynnej we krwi jest osiągane w ok. 3,5 godziny po zażyciu leku doustnie.

Tabletka dzień po a tabletki antykoncepcyjne
Tabletka dzień po jest rodzajem terapii awaryjnej (tzw. pigułka „po”), która ma na celu zapobieganie ciąży po niezamierzonym stosunku seksualnym. Tabletki antykoncepcyjne, zwane również pigułkami „anty”, są stosowane w celu zapobiegania ciąży przed niezamierzonym stosunkiem seksualnym. Tabletka dzień po jest znacznie mniej skuteczna niż regularna metoda antykoncepcyjna.

Tabletka dzień po – Kiedy można wziąć?

Antykoncepcję awaryjną stosuje się w sytuacjach awaryjnych po odbyciu stosunku płciowego, w przypadku gdy:

• doszło do odbycia niezabezpieczonego stosunku płciowego (również w przypadku zaistnienia przemocy seksualnej);
• inne metody antykoncepcyjne użyte podczas stosunku płciowego zawiodły:
• globulka antykoncepcyjna nie rozpuściła się przed stosunkiem płciowym;
• kapturek naszyjkowy lub dopochwowy został uszkodzony lub zbyt wcześnie usunięty;
• doszło do wysunięcia lub wydalenia wkładki domacicznej,
• pigułki antykoncepcyjne zostały zastosowane nieprawidłowo lub pominięto ich przyjmowanie;
• stosunek płciowy odbył się w dni płodne, a zastosowano jedynie naturalne metody planowania rodziny;
• prezerwatywa użyta podczas stosunku została niewłaściwie założona, zsunęła się, spadła lub pękła;
• antykoncepcyjny pierścień dopochwowy został założony z kilkudniowym opóźnieniem lub został wyjęty z pochwy na więcej niż 3 godziny;
• iniekcja noretysteronu została przyjęta z min. 14 dniowym opóźnieniem;
• iniekcja estrogenu i progestagenu została przyjęta z 7 dniowym opóźnieniem;
• plaster antykoncepcyjny został przyklejony z opóźnieniem lub zbyt wcześnie oderwany.
• inne metody antykoncepcyjne zostały niewłaściwie zastosowane.

Jak przyjąć tabletkę dzień po?

Lek można zażyć podczas dowolnego dnia cyklu miesiączkowego również o dowolnej porze dnia. Można być przed, po czy też w trakcie posiłku.

Skutki uboczne tabletki dzień po

Po przyjęciu pigułki dzień po, mogą wystąpić takie działania niepożądane jak takie jak nudności, bóle głowy, ból brzucha, zmęczenie, zmiany nastroju i wymioty. Mogą wystąpić również zaburzenia miesiączkowania, takie jak opóźnienie lub przedwczesny wystąpienie miesiączki. Niektóre osoby mogą odczuwać również skutki uboczne, takie jak ból piersi, bóle i zawroty głowy, biegunka, bóle brzucha, uczucie zmęczenia, bezsenność i wahania nastrojów. Przyjmowanie pigułki dzień po nie jest zalecane częściej niż raz w miesiącu, ponieważ może to spowodować skutki uboczne.

Bolesne miesiączkowanie po Tabletce Dzień Po jest dość częstym skutkiem ubocznym. Może być spowodowane przez hormonalną nierównowagę wywołaną przyjęciem Tabletki Dzień Po. Aby złagodzić te objawy, zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych, takich jak ibuprofen lub paracetamol.

Pamiętaj, po zastosowaniu Tabletki Dzień Po, że:

• nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową,
• może wpłynąć tymczasowo na skuteczność regularnie stosowanych środków antykoncepcyjnych (plastrów, tabletek),
• po zażyciu tabletki dzień po i przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej można kontynuować jej stosowanie w normalny sposób, ale aż do rozpoczęcia kolejnego cyklu miesiączkowego podczas stosunku płciowego należy stosować prezerwatywy jako dodatkowe zabezpieczenie,
• nie powinna być stosowana przez kobiety stosujące karmienie piersią – jeżeli jednak zostanie zażyta należy zrezygnować z karmienia piersią na 1 tydzień licząc od dnia zażycia tabletki. W tym czasie zaleca się stosowanie laktatora, aby utrzymać produkcję mleka, jednak odciągniętego mleka nie należy podawać dziecku,
• nie powinna być stosowana przez kobietę w ciąży. W przypadku, gdy lek zostanie zażyty przez kobietę już będącą w ciąży powinna ona skontaktować się z lekarzem w celu otrzymania porady (a niezwłocznie w przypadku wystąpienia ostrego bólu brzucha lub krwawienia, a także w przypadku kobiet, które w przyszłości miały ciążę pozamaciczną, przewlekłe zakażenie narządów płciowych lub przeszły zabieg chirurgiczny wykonany na jajowodzie).

W przypadku przyjmowania innych leków (także ziołowych lub wydawanych bez recepty) lub w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą. Niektóre leki (tj. antypadaczkowe, stosowane w leczeniu gruźlicy, zakażeń grzybiczych, zakażeń wirusem HIV, leki ziołowe zawierające ziele dziurawca) mogą wpływać na skuteczność ellaOne.

Po zastosowaniu tej formy antykoncepcji może dojść do spadku percepcji (mogą pojawić się bóle i/lub zawroty głowy), dlatego też warto zrezygnować z prowadzenia oraz obsługiwania pojazdów mechanicznych.

Skutki uboczne czy objawy ciąży?

Niekiedy po przyjęciu leku mogą wystąpić objawy tj.: zawroty głowy, zmęczenie, senność, problemy z widzeniem i koncentracją. W takiej sytuacji należy zrezygnować z prowadzenie i obsługiwania samochodów oraz maszyn.

Tabletka „dzień po” nie zapobiega zapłodnieniu, jeżeli stosunek odbędzie się po zażyciu leku. W związku z tym zaleca się, aby do czasu wystąpienia kolejnego krwawienia miesiączkowego stosować prezerwatywy przy każdym stosunku płciowym.

W sytuacji, gdy po przyjęciu tabletki:

• miesiączka spóźnia się o ponad tydzień (7 dni),
• miesiączka będzie miała zmieniony charakter (skąpa, obfita)
• wystąpią objawy tj. dyskomfort/ból brzucha lub żołądka, tkliwość piersi, wymioty, nudności.

W takim przypadku należy wykluczyć ciążę przez niezwłoczne należy wykonać test ciążowy oraz skonsultowanie się u lekarza ginekologa, jeżeli test ciążowy będzie pozytywny. To istnieje podejrzenie, że pacjentka jest w ciąży.

Czy mogę zastosować tabletkę po, jeśli karmię piersią?

Po przyjęciu octanu uliprystalu nie zaleca się karmienia piersią przez jeden tydzień. Jednak w tym czasie można ściągać mleko w celu podtrzymania laktacji, jednak należy unikać podawania go dziecku. W przypadku lewonorgestrelu zaleca się przyjęcie tabletki bezpośrednio po karmieniu piersią, a następnie unikanie karmienia lub odciągania mleka przez co najmniej 8 godzin. W celu zapewnienia skuteczności antykoncepcji należy przestrzegać tych zaleceń oraz stosować dodatkowe środki antykoncepcyjne w okresie odbywania kuracji.

Opóźnienie miesiączki

Tabletka dzień po powoduje opóźnienie owulacji, dlatego kilkudniowe opóźnienie wystąpienia miesiączki jest normalne. Wynika to z tego, że lek posiada dużą dawkę hormonów co może rozregulować cykl miesiączkowy.

Tabletka Dzień Po, a krwawienie miesiączkowe

Po zastosowaniu octanu uliprystalu lub lewonogestrelu krwawienie miesiączkowe powinno pojawić się zgodnie z cyklem, w przewidywanym terminie. Jednak w niektórych przypadkach może nastąpić niewielkie opóźnienie w wystąpieniu krwawienia, zazwyczaj nie więcej niż 7 dni. Jeśli krwawienie nie pojawi się w ciągu 7 dni po spodziewanym terminie, należy skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć ciążę. W takim przypadku lekarz może zalecić wykonanie testu ciążowego w celu potwierdzenia lub wykluczenia ciąży.

Tabletka Dzień Po, a stosowane antykoncepcja hormonalna

Antykoncepcja postkoitalna nie jest przeciwwskazaniem do dalszego stosowania stałej antykoncepcji hormonalnej. Trzeba mieć na uwadze, że antykoncepcja awaryjna, może zmniejszać działanie antykoncepcyjne stosowanej antykoncepcji hormonalnej.

Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji awaryjnej

Tabletki „dzień po” nie można stosować w przypadku:

• choroby nowotworowe,
• nowotwory hormonozależne,
• pacjentka zmaga się z chorobą jelita cienkiego, ponieważ wchłanianie leku w tym przypadku będzie zahamowane choroby jelita cienkiego wpływające na wchłanianie pokarmów,
• ciężkie zaburzenia wątroby,
• ciąża pozamaciczna,
• zaburzeń zakrzepowo-zatorowych.
• pacjentka cierpi na ciężkie zaburzenia czynności wątroby,
• kobieta miała ciążę pozamaciczną,
• kobieta miała zapalenie jajowodów,
• kobieta jest w ciąży lub podejrzewa, że jest w ciąży,
• kobieta karmi piersią;
• pacjentka ma uczulenie na jeden ze składników tabletki dzień po.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych przeciwwskazań należy poinformować o tym lekarza i zasięgnąć porady.

Stosowanie Tabletki Po ponownie podczas cyklu

Nie zaleca się wielokrotnego stosowania podczas tego samego cyklu miesiączkowego, dlatego, że nie zbadano bezpieczeństwa i skuteczności leku pod względem stosowania w ten sposób.

Tabletka dzień po jest bezpieczna jednak powinna być stosowana tylko w sporadycznych momentach. Antykoncepcja awaryjna zawiera dużą dawką hormonów i nie powinna być stosowana regularnie.

Antykoncepcja awaryjna a środki poronne – Jakie są różnice?

Tabletki wczesnoporonne skutkują przerwaniem trwającej już ciąży, natomiast działanie tabletki dzień po polega na niedopuszczeniu do owulacji. Przy skutecznym działaniu antykoncepcji awaryjnej, gdy inne metody antykoncepcji zawiodły nie dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej.

Przeprowadzone badania dowodzą, że zastosowanie antykoncepcji awaryjnej nie wpływa na rozwijającą się ciążę i nie mają działania wczesnoporonnego.

Czy są Tabletki Dzień Po bez recepty?

Antykoncepcja awaryjna (Tabletki Dzień Po), leki Ellaone i tabletka Escapelle w polskich aptekach są dostępne tylko na receptę. W celu jej uzyskania konieczna jest wizyta u lekarza.

Octan uliprystalu (substancja czynna ellaone) w leczeniu przedoperacyjnym mięsaków macicy

W 2018 roku Europejska Agencja Leków zarejestrowała na substancję aktywną octan uliprystalu (który jest substancją czynną EllaOne) nowe wskazanie.

Substancja zaczęła być wykorzystywana przy leczeniu mięsaków macicy, gdyż działa na komórki mięsaka, które przestają się dzielić. Dzięki temu komórki mięsaków zmniejsza swoją masę, a co za tym idzie obumiera. Octan uliprystalu dodatkowo lek hamuje krwawienie z macicy i niweluje bóle brzucha dzięki hamowaniu działania progesteronu.

Źródła